سندرم بینایی کامپیوتری در کمین کارمندان؛ مشکلاتی که نگاه طولانی‌مدت به نمایشگر به همراه دارد

گفته‌های قدیمی حاکی از این هستند که نگاه‌کردن طولانی‌مدت مانیتور یا تماشای تلویزیون باعث رسیدن آسیب‌های همیشگی به چشم خواهد شد؛ این در حالی است که ما امروزه دائم با انواع نمایشگرها سروکار داریم؛ خواه کار زیاد با کامپیوتر در محل کار باشد، یا کار با موبایل جهت انجام امور روزانه و ارسال پیام و برقراری تماس، و یا تماشای تلویزیون در پایان روز؛ اما آیا خیره شدن به صفحه نمایش واقعاً به چشمان انسان آسیب می‌رساند یا این یک افسانه قدیمی است؟ تحقیقات علمی جدید دراینباره چه می‌گوید؟

بر اساس بررسی‌های انجام شده توسط دکتر بلانکنی، مشاور امور بینایی دانشگاه اوپتومتری لندن، کار با کامپیوتر آثار مخرب دائمی بر روی چشم ندارند. اگرچه این امکان وجود دارد که عضلات چشم خسته شوند و حتی آسیب‌هایی که از قبل به چشم وارد شده‌اند، تشدید شوند.

مشکلاتی که نگاه طولانی‌مدت به نمایشگر به همراه دارد

تحقیقات نشان می‌دهد ۵۰ تا ۹۰ درصد افرادی که به طور دائم با کامپیوتر سروکار دارند، و به‌طورکلی به مدت روزانه بیش از ۳ ساعت به صفحه نمایشگر خیره می‌شوند، دچار سندرم بینایی کامپیوتری خواهند شد. شایع‌ترین علائم سندرم بینایی کامپیوتری عبارتند از:

سردرد

احساس خارش چشم

ناراحتی چشم

خشکی چشم یا ریزش اشک

احساس سوزش چشم

تداخل تشخیص رنگ

تار بینی

دشواری تمرکز وضوح چشم

اشعه‌های صفحه مانیتور موجب خستگی عضلات چشم می‌شوند

خستگی چشم نوعی از آسیب‌های خستگی تکرارشدنی (RSI) است که به علت استفاده بیش از اندازه از عضلات به‌صورت روزانه، کاهش زمان استراحت عضلات، عدم رعایت اصول سلامت و سایر موارد مشابه به وجود می‌آید. برای چشم نیز علت‌های زیادی برای دچارشدن به این مسئله وجود دارد و یکی از مهم‌ترین آن‌ها اشعه است.

به‌طورکلی اشعه‌ها به دودسته‌بندی اصلی تقسیم می‌شوند: مستقیم و غیرمستقیم. اشعه مستقیم از منبع تولیدکننده اشعه به چشم وارد می‌شود، و اشعه غیرمستقیم نیز از طریق بازتاب از یک سطح، مثل فلز یا آینه به چشم وارد می‌شوند.

اشعه‌هایی که از سطح مانیتور تابیده می‌شوند، اغلب یا بسیار تاریک هستند یا بسیار درخشان. این اشعه‌ها موجب خستگی عضلات چشم می‌شوند. چرا که عضلات چشم در حال تلاش دائم برای ایجاد تصویر از میان این اشعه‌های تاریک و روشن هستند.

یکی دیگر از دلایل اصلی خستگی چشم، محل قرارگیری مانیتور است. ارگونومی یا روش اصولی کار با نمایشگر برای چشم، قرارگیری آن در مقابل صورت، کمی پایین‌تر است. یعنی چشم‌ها چند درجه پایین‌تر از روبرو را ببینند. حال اگر نمایشگر در گوشه میز قرار داشته باشد، عضلات چشم علاوه بر دشواری تصویرسازی باید هر لحظه جهت چرخش، چشم را نیز تنظیم کنند که همین امر موجب تشدید خستگی چشم خواهد شد.

راهکارهای کاهش فشار به چشم هنگام استفاده از صفحه‌نمایش

راه‌های متعددی برای کاهش فشار وارد شده به چشم هنگام تماشای صفحه‌نمایش وجود دارد:

همان‌طور که گفته شد، قرارگیری مانیتور در روبروی چشم، کمی پایین‌تر.

پلک‌زدن بیشتر. طبق یک قاعده کلی، افراد هنگام تماشای مانیتور کمتر پلک می‌زنند، و این موجب خشک‌شدن چشم می‌شود؛ بنابراین باید دقت داشته باشیم که سرعت پلک‌زدن ما کاهش پیدا نکند. حتی پلک‌زدن بیشتر نیز به معنی مرطوب شدن بیشتر و یک اتفاق مفید است.

اجتناب از تماشای ممتد مانیتور. دراین‌رابطه قاعده ۲۰-۲۰-۲۰ معرفی می‌شود. هر ۲۰ دقیقه تماشای تلویزیون، ۲۰ ثانیه تماشای چیز‌های دیگر ترجیحاً با فاصله ۲۰ متری (فاصله کانونی چشم از فاصله نزدیک مانیتور به فاصله دور تغییر حالت دهد)

ترک‌کردن میز کار و استراحت پس از هر ۲ ساعت.

علاوه بر موارد گفته شده، استفاده از محافظ اشعه – یک‌لایه شفاف با قابلیت جلوگیری از عبور اشعه‌های مضر – هم می‌تواند بسیار مفید باشد. البته این محافظ‌ها علاوه بر کاهش فشار به چشم، قابلیت محافظت فیزیکی از ضربه و خط‌وخش را نیز دارند.

یکی دیگر از راهکارها که برای افراد عینکی نیز یک مزیت محسوب می‌شود، استفاده از عینک‌های ضد اشعه و عینک‌های مخصوص کار با کامپیوتر است. در میان قابلیت‌هایی که برای شیشه عینک‌ها استفاده می‌شود، آپشن‌هایی با نام بلو کات Blue Cut یا بلو کنترل Blue Control به چشم می‌خورد که مربوط به حذف یا کنترل عبور اشعه‌های مضر هستند. افراد عینکی می‌توانند هنگام خرید عدسی سفارش نصب این قابلیت را نیز بدهند، و افرادی هم که عینکی نیستند می‌توانند هنگام کار با نمایشگر، از یک شیشه ساده بدون نمره و با این قابلیت استفاده کنند.