به گزارش گروه رسانه ای ایران – گرا؛ فرشاد مومنی، اقتصاد دان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، با تاکید بر اینکه ماجرای نابرابری های منطقه ای، یکی از حیاتی ترین مسائل مبتلابه در ایران است، نسبت به کارکرد های نابرابر ساز و ضد عادلانه شوک درمانی و بازار گرایی مبتذل هشدار داد و گفت: دولت باید گام بزرگی برای بررسی آثار فاجعه ساز و ضد انسانی، ضد اجتماعی و ضد ملی نابرابری های ناموجه انجام دهد.
مومنی به ارزیابی های آسیب شناختی خارق العاده اقتصاد دانان بزرگی مانند: هاجون چانگ، ژوزف استیگلیتز، پیکتی و حتی چهره هایی مانندگای استندینگ در این زمینه اشاره کرد و از مشاوران اقتصادی دولت خواست به کتاب هایی مانند «فساد در نظام سرمایه سالار» و «چین چگونه از شوک درمانی گریخت» مراجعه کنند و ادامه داد: گام بعدی این است که کاری عمیق درباره آثار فاجعه ساز و ضد انسانی، ضد اجتماعی و ضد ملی نابرابری های ناموجه انجام دهند.
این طنز تلخی در اقتصاد سیاسی کنونی ایران است که همگان، حتی در حد مبتدی ها در مطالعه موانع توسعه در ایران میدانند که در این سرزمین گرامی، به صورت نظام وار، نابرابری های ناموجه، از جنبه های جغرافیایی و توزیع ناعادلانه قدرت و مناسبات یکه سالارانه در ساخت سیاسی و استمرار مناسبات رانتی در ساخت اقتصادی به شکل دیگر بازتولید میشود.
۹۰ درصد شعارهای انقلاب، اعتراض به نابرابری، بیعدالتی و تبعیض بود
وی با بیان اینکه طنز تلخی است که این نابرابری های فزاینده نظام وار در سرزمینی رخ میدهد که مردمان گرامی اش، خودشان را در زمره عدلیه به شمار میآورند و قائل به حُسن و قبح ذاتی افعال هستند و معتقدند برپایی آسمان ها و زمین به عدل است و ملک با کفر باقی میماند اما با ظلم نه، ادامه داد: طی سه دهه گذشته، که برنامه منحوس تعدیل ساختاری در ایران به اجرا در آمده، از نظر انتشار کتاب ها و مقالات درحیطه عدالت اجتماعی ما یکی از کم شمارترین انتشار ها را در مقالات و کتابها در سه دهه بعد از انقلاب داریم و حتی در مقایسه با برخی همسایگانمان هم از این نظر وضعیت عقب مانده تری داریم.
دکتر محمد حسین پناهی، استاد برجسته جامعهشناسی انقلاب، در کار تحقیقی ارزشمندی، ماجرای فروپاشی رژیم پهلوی و برآمدن انقلاب اسلامی را از دریچه شعار های مردم در جریان مبارزه رهایی بخش بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که بالغ بر ۹۰درصد شعار ها، بر محور اعتراض به نابرابری، بی عدالتی و تبعیض بوده است.
به صورت نظاموار از بیعدالتی و نابرابری حساسیتزدایی میشود
رییس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با بیان اینکه به صورت نظام وار، از مساله بیعدالتی و نابرابری های ناموجه حساسیت زدایی میشود و رویه های ظاهر سازانه به رویه های حقیقت جویانه ترجیح داده میشود، اضافه کرد: در نظام آمار و اطلاعات ما، برای اینکه نابرابری های ناموجه، بسیار کمتر از واقعیت نشان داده شود، چه اقلامی از سرنوشت سازترین دارایی ها، ثبت و ضبط و منعکس نمیشود. گویی ارادهای وجود دارد که ساختار قدرت نسبت به نابرابری های ناموجه غیرحساس شود، در حالی که این مساله، پرتگاهی است.
گزارشهای رسمی از اندازه نابرابریها، به طرز وحشتناکی کاستی دارند
مومنی ضمن یادآوری اینکه در اندازه گیری نابرابری ها، دارایی های بسیار کلیدی، مانند سهام، سکه و طلا و حساب بانکی را جزء دارایی محسوب نمیکنند، بنابراین، نابرابری هایی که رسما گزارش میشود، به طرز وحشتناکی کاستی دارد، ادامه داد: در سنجش نابرابری ها، حکومت گران ترجیح میدانند به شاخص ضریب جینی دلخوش کنند، در حالی که این ضریب کاستی های پرشماری دارد و بخش بزرگی از نابرابری های واقعا موجود را نادیده میگیرد اما چون میتوان واقعیت ها را واژگونه نشان داد، این تمایل وجود دارد که نابرابری در ایران، فقط با این شاخص سنجیده شود. به خاطر این کاستی، در قله های مناسبات رانتی نابرابرساز فاجعه آمیز، ضریب جینی در ایران، کمترین مقدار ها را نشان داده است.
مومنی با بیان اینکه یک باره کل ماجرای توسعه علمی کشور، به چاپ مقاله متنزل شد و در همه عرصه ها هر چه که در آن ظاهرسازی باشد، نسبت به حقیقت اولویت پیدا میکند، ادامه داد: شوک درمانی، مهمترین نیروی محرکه نابرابری های ناموجه و فساد ساختاری و سیستمی و وابستگی های ذلتآور به دنیای خارج است و از درون این مناسبات بهره کش، نهاد خانواده، بنگاه های اقتصادی و نهاد تصمیم گیری از درون تهی شدند.
در هفتادساله گذشته، برای اولین بار، در تاریخ اقتصادی ایران در سه سال منتهی به دهه ۱۳۹۰، اندازه جمعیت شاغل در ایران تقریبا دو برابر شده است. اما هیچ ردی از جدی گرفتن مساله عدالت مشاهده نمیکنیم. بعد از اعلام نتایج کنکور، مسائل متعددی درباره ورشکستگی نظام آموزشی که اساسش را بر نابرابری های ناموجه و امتیاز های ناموجه گذاشته، مطرح شده اما انگار نه انگار! چند آدم دلسوز، ناله ای میکنند و بعد همه چیز تمام میشود.
این عضو هیات علمی دانشگاه، افزود: آقای پزشکیان میداند در اثر شوک درمانی، فقط در عرض سه سال، پس از شوک قیمت های انرژی که آقای احمدی نژاد سال ۸۹ انجام داد، درصد جمعیتی در ایران که فقط از ناحیه هزینه های کمرشکن درمان به زیر خط فقر افتادند، سه برابر شد. تعجب میکنم از آقای پزشکیان که انصافا در حیطه نظام سلامت، آگاهند، چطور آن تجربه ها را دیدهاند اما اکنون فکر میکند راه نجات ایران از دست کاری قیمت بنزین میگذرد. واقعا اینها مسائل بسیار قابل اعتنایی است و باید به آنها توجه کرد.
۶۵درصد مهاجرتها به تهران، البرز و گیلان است
استاد دانشگاه علامه طباطبایی ضمن اشاره به ضرورت توجه به داده های توزیع جمعیت از دریچه نابرابری های منطقه ای، اضافه کرد: استان تهران، به تنهایی چیزی حدود ۱۷درصد کل جمعیت را در خود جا داده و بعد کل جمعیت چهار استان با هم، کمتر از یک درصد جمعیت کشور است.
اینها ناهنجاری است که بازتاب شوک درمانی های نابرابر ساز است. در کمتر دوره ای شاهد این حجم از ناهنجاری ها بوده ایم، به این دلیل که در کمتر دوره ای به اندازه سه دهه گذشته، شوک های قیمتی پی در پی داشته ایم.
گزارش های رسمی میگوید، ۵۸ درصد از کل مهاجران داخل سرزمین، فقط به دو استان تهران و البرز کانالیزه میشود. اگر استان گیلان را به آن اضافه کنیم، این رقم به ۶۵ درصد کل میرسد. یعنی ۶۵درصد کل مهاجران فقط به سه استان سرازیر میشوند. چرا نباید به این مسائل حساسیت موثر وجود داشته باشد و در سند برنامه به این مسائل اشاره شود و راهکار های توسعه گرا برای آن ارائه گردد!؟
وی گفت: از نظر تراکم جمعیت، میانگین کشوری میگوید به طور متوسط در ایران، در هر کیلومتر مربع ۴۶ نفر زندگی میکنند اما این رقم در تهران ۸۹۰ نفر است. ابعاد ناهنجاری را ببینید! در ۵ استان ایران، هم تراکم جمعیت، زیر ۱۰ نفر است. توزیع جغرافیایی جمعیت ماجرای وحشتناکی دارد و بیش از ۸۰ درصد جمعیت و فعالیت در نیمکره غربی متمرکز است. این برای ما بحران های امنیتی و آسیب پذیری از مافیاهایی مانند قاچاق مواد مخدر ایجاد کرده و چه حجمی از ثروت های این کشور را رها و بلا استفاده کرده است./